20 juni 2021
De anti-witwasregelgeving en ken-uw-klant-vereisten zorgen ervoor dat banken en financiële instellingen weten met wie ze zaken doen. Ook degenen die uiteindelijk de scepter zwaaien bij zakelijke klanten. Bovendien moeten hun rekeningen worden gemonitord en verdachte activiteiten worden gemeld. Als u aan alle regelgeving op dit gebied wilt voldoen, kost dat veel tijd en geld. Maar het risico wanneer u dat niet doet, is groot.
DNB schat dat er in Nederland elk jaar zo’n 12 miljard euro wordt witgewassen. Veel financiële instellingen hebben daaronder te lijden gehad. Kredietbeoordelaar Moody’s vermoedt dat Europese banken in de periode van 2012 tot 2018 al een slordige 14,2 miljard euro aan boetes hebben moeten betalen voor problemen met witwassen. Dergelijke statistieken laten zien dat voldoen aan de anti-witwasregels niet slechts belangrijk is. Het is essentieel.
Tegelijkertijd ontdekte Forbes dat het banken vanwege deze regels momenteel gemiddeld 24 dagen kost om nieuwe klanten te accepteren. We leven in een tijd waarin iedereen overal direct toegang verwacht. Dit kan er dus gemakkelijk toe leiden dat klanten afhaken. En dat betekent weer gemiste inkomsten.
De oplossing ligt in het implementeren van compliance-systemen. Ongeveer de helft van de financiële instellingen geeft echter aan dat ze met ontoereikende of achterhaalde anti-witwassystemen kampen. Met dat in het achterhoofd, is het essentieel om de meest actuele, efficiënte en effectieve systeemtechnische oplossingen te vinden. Oplossingen als elektronische identificatie (eID), elektronische ondertekening en andere manieren om te verifiëren met wie u zaken doet.
De huidige anti-witwasregelgeving wordt beïnvloed door de internationale normen van de Financial Action Task Force (FATF). Het Europese regelgevingskader voor het tegengaan van witwassen en de financiering van terrorisme is op deze normen gebaseerd. De regels zijn echter constant in ontwikkeling om “gelijke tred te houden met de toenemende integratie van financiële stromen in de interne markt, wijzigende trends, technologische ontwikkelingen en het vernuft waarmee criminelen mazen en achterdeurtjes in het systeem benutten.”
Met deze maatregelen wordt geprobeerd om te voorkomen dat criminelen de financiële sector kunnen gebruiken om illegaal verkregen middelen wit te wassen.
De nieuwste anti-witwaswetgeving die in de EU is aangenomen, is richtlijn 2019/1153. Deze moet voor augustus 2021 door de lidstaten zijn geïmplementeerd. Met deze richtlijn krijgen bevoegde instanties toegang tot financiële informatie en informatie over bankrekeningen. Enerzijds om deze criminele activiteiten te voorkomen. Maar ook om de financiële inlichtingendiensten toegang te geven tot informatie die instellingen kan helpen om hun processen voor het vaststellen van het risicoprofiel van klanten te verbeteren. Ook kunnen financiële inlichtingendiensten van de verschillende lidstaten hierdoor beter samenwerken.
Het ken-uw-klant-principe wordt ook wel de ken-uw-cliënt-principe genoemd. Het is een essentieel onderdeel van customer due diligence (de klantenonderzoeksprocedure). Dit houdt in dat u zo veel mogelijk informatie moet verzamelen over de natuurlijke of rechtspersoon met wie u zakendoet. Dat is nodig om een gedegen risicoanalyse te kunnen maken op het gebied van witwassen en financiering van terrorisme.
Ken-uw-klant bestaat uit een aantal verschillende elementen. Het is belangrijk om u daar steeds bewust van te zijn.
| Term | Definitie |
| KYCC | Dit staat voor ‘know your customer’s customer’. Oftewel: ken de klant van uw klant. Het is niet langer voldoende om te onderzoeken of uw klant zuiver op de graat is. U moet ook hun tweedelijns transacties onderzoeken. Met welke bedrijven doen ze zaken? En vormen die wellicht een risico voor uw organisatie? Het probleem met KYCC is dat u nu niet langer één organisatie hoeft te onderzoeken. U moet nu een groot aantal bedrijven analyseren. Hier kunnen AI, Robotic Process Automation (RPA) en elektronische identificatietechnologie zoals ID Proof u bij helpen. Hiermee kunt u dit proces versnellen. |
| KYB | Dit betekent ‘know your business’. Oftewel: ken uw bedrijf. Feitelijk is dit een verbeterd ken-uw-klant-principe. Hiermee ontmaskert u lege vennootschappen en andere nepbedrijven. Bovendien controleert u of de bedrijven met wie u samenwerkt niet op een zwarte lijst zijn geplaatst vanwege illegale activiteiten. Op deze manier ontdekt u wie de ultimate beneficial owner (uiteindelijke begunstigde eigenaar, UBO) van de entiteit is. En hoe groot het risico is op witwassen of financiering van terrorisme. |
| eKYC | Dit is ‘electronic know your customer’. Oftewel: elektronisch ken-uw-klant. Hierbij wordt technologie gebruikt om de identiteit van de klant te verifiëren. Signhost is bijvoorbeeld een elektronische ondertekendienst die voor eKYC kan worden gebruikt. Het versnelt het proces, maar voldoet tegelijkertijd volledig aan de eIDAS-regelgeving. Hiermee kunnen klanten documenten op afstand ondertekenen. Met dezelfde juridische waarde als een handgeschreven handtekening. |
Het verschil is eigenlijk dat anti-witwasregelgeving het overkoepelende concept is om witwassen te bestrijden. Het ken-uw-klant-principe is een van de middelen om dat doel te bereiken. Ken-uw-klant is een op risico’s gebaseerde beoordeling van een klant. Dat wordt gedaan door hun identiteit te verifiëren, evenals hun controlestructuur en andere belangrijke informatie uit vertrouwde, onafhankelijke bronnen.
Ken-uw-klant is ook belangrijk voor uw anti-witwasprogramma. U moet namelijk continu de activiteiten van uw klanten monitoren. Het is dus niet voldoende om te doorgronden wie uw klant is. Dat doet u al aan het begin van het acceptatietraject. Vervolgens moet u ook continu hun transacties in de gaten houden.
Het anti-witwassysteem blijft zich continu ontwikkelen. Dat blijkt wel uit het feit dat de EU inmiddels zes richtlijnen heeft uitgebracht. Elke richtlijn is een aanpassing op de voorgaande.
AMLD 4 bracht de anti-witwaswetgeving op één lijn met het FATF-kader. Bovendien werd daarin de verplichting toegevoegd om te controleren wie de UBO van een bedrijf is. Ook werd de definitie van politically exposed persons (politiek prominente personen, PEP’s) uitgebreid. Dat zijn mensen die een ambt bekleden en daardoor een grotere kans lopen om te maken te krijgen met chantage en andere criminele activiteiten. Een klant waarbij een PEP betrokken is, wordt als risicovol beschouwd.
Met AMLD 5 werden de regels verder aangescherpt. Daarnaast werd wetgeving toegevoegd met het oog op cryptovaluta. Ook werden de UBO-registers openbaar gemaakt.
De meest actuele, de zesde anti-witwasrichtlijn, werd in december 2020 door de EU aangenomen. Deze richtlijn standaardiseert de definitie van witwassen. Bovendien wordt het begrip aansprakelijkheid duidelijker gedefinieerd en zijn sancties vastgesteld tegen personen die zich met dergelijke activiteiten bezighouden.
De FATF is een wereldwijde waakhond. De FATF-aanbevelingen vormen dan ook het kader voor de anti-witwas- en ken-uw-klant-vereisten van de EU. Ze vormen een handreiking voor het verbeteren van de transparantie op de financiële markten. En ze maken het uitvoeren van een klantonderzoek verplicht.
PSD2 is een richtlijn die financiële instellingen helpt om zich aan te passen aan de uitdagingen van de nieuwste technologieën. Technologieën waarmee elektronische overboekingen in de hele EU veiliger kunnen worden uitgevoerd. PSD2 introduceerde het vereiste van veilige cliëntauthenticatie (SCA). Dat houdt in dat klanten dubbel geverifieerd moeten worden, voordat ze een elektronische overboeking kunnen doen. Dat maakt onderdeel uit van het anti-witwasprogramma. Banken mogen echter op basis van een risicoinschatting bepalen voor welke transacties dit geldt. Het is bijvoorbeeld mogelijk om hier bij transacties met lage bedragen van af te zien.
De AVG is de Europese wetgeving op het gebied van gegevensbescherming. Instellingen die een anti-witwasprogramma hebben, moeten goed over een aantal zaken nadenken om ook aan de AVG te voldoen. Klantonderzoek vormt een belangrijk onderdeel van de anti-witwasregelgeving. Daarbij wordt veel informatie over klanten verzameld. Dat kan voor problemen zorgen met de AVG.
Gelukkig staat de AVG het verzamelen en verwerken van persoonlijke gegevens uit klantinformatie voor wettelijke doeleinden toe. In de AVG is het recht opgenomen om te worden vergeten. De wettelijke vereisten van de anti-witwasregelgeving hebben echter voorrang. Daardoor mogen instellingen hun klantonderzoek en de informatie over financiële transacties vijf jaar bewaren. In die tijd kan de natuurlijke of rechtspersoon niet eisen dat die worden vernietigd.
De eerste stap van uw ken-uw-klant-procedure is de identificatie van de klant. Dat gaat elektronisch het efficiëntst. ID Proof is bijvoorbeeld een tool die bij dit proces kan worden gebruikt. ID Proof kan worden ingezet om klanten te identificeren. Dat kan door middel van een elektronische identiteit, NFC-chiplezer of een paspoort/ID-kaart selfie check. Waar de klant zich ook bevindt. Bij Evidos updaten we onze eID-processen continu. Zo zorgen we ervoor dat u met een gerust hart zaken kunt blijven doen met klanten in alle belangrijke markten. Zelfs als de lokale overheid haar regels en processen wijzigt.
Met ID Proof ontvangt u een identificatiedossier dat is gebaseerd op onafhankelijk en betrouwbaar bewijs. Zo weet u zeker dat de klant daadwerkelijk is wie hij beweert te zijn.
Het uitvoeren van een klantonderzoek houdt in dat u zich verdiept in de potentiële klant. U controleert of ze niet op een zwarte of grijze lijst voorkomen vanwege mogelijk crimineel gedrag. Bovendien checkt u wie de uiteindelijke begunstigde (UBO) is, evenals een aantal andere risicofactoren.
U controleert alle openbare informatiebronnen, waaronder de media. U kijkt of er sprake is van reputatierisico. Bovendien monitort u de transacties continu.
Als ze volgens uw analisten een klein risico vormen, volstaat een vereenvoudigd klantonderzoek. Bij de meeste klanten is echter een standaard klantonderzoek nodig. Bij klanten met een hoog risico moet u echter een uitgebreid klantonderzoek (EDD) uitvoeren.
Een uitgebreid klantonderzoek kan door allerlei factoren noodzakelijk blijken. Misschien is de UBO van de organisatie een PEP. Of doet het bedrijf zaken met natuurlijke of rechtspersonen in landen met een hoog risicoprofiel. Of de klant heeft een geschiedenis van complexe of ongebruikelijke transacties of iets anders zorgwekkends.
Dat betekent veel handmatig werk. Daarom wordt er wereldwijd in de strijd tegen witwassen steeds vaker gebruikgemaakt van AI en RPA.
Het is voor financiële instellingen van essentieel belang om aan de ken-uw-klant-vereisten te voldoen. Zonder identificatie van de klant is het onmogelijk om een klantonderzoek uit te voeren. En dus om een effectief anti-witwasprogramma te hebben. De identiteit van de klant is essentieel om het risico dat ze vormen goed in te kunnen schatten. En dat is weer heel belangrijk om aan de anti-witwasregelgeving te voldoen.
Ken-uw-klant is op zichzelf niet verplicht. Het vormt echter wel een essentieel onderdeel van CDD en de anti-witwasregelgeving. En financiële instellingen zijn wel verplicht om daaraan te voldoen. Daardoor is ken-uw-klant eigenlijk weldegelijk verplicht. U kunt immers geen CDD en anti-witwasprogramma’s uitvoeren zonder uw klant te kennen.
Anti-witwas- en ken-uw-klant-processen zijn enorm belangrijk in de strijd tegen criminaliteit en de financiering van terrorisme in de financiële sector. Het zou dan ook in elke organisatie een hoge prioriteit moeten krijgen. Deze processen kosten veel tijd en geld. Maar de straffen en sancties wanneer u niet aan de regelgeving voldoet, liegen er niet om. Overigens zijn de gevolgen van het faciliteren van witwassen, fraude en andere financiële misdaden niet alleen financieel van aard. Het reputatierisico is misschien wel zeker zo belangrijk.
De eerste stap naar een betere beheersing van uw klantrelaties is het begrijpen van de anti-witwasregelgeving. De volgende stap is het efficiënter en effectiever inrichten van deze processen. Dat kan door gebruik te maken van systemen als ID Proof bij het identificeren van uw klanten. Wilt u meer weten? Neem dan vandaag nog contact op met ons team.
Meer weten?
Neem dan contact met ons op, wij vertellen u graag meer.
